iện pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay

Bng cỏc phng phỏp quan sỏt, iu tra, chuyờn gia, tng kt kinh nghim; nhúm phng phỏp ny dựng kho sỏt v ỏnh giỏ kt qu kho sỏt v thc trng hot ng dy hc v qun lý hot ng dy hc ti cỏc trng THCS ti huyn Thanh Thy, tnh Phỳ Th; ng thi kim chng tớnh hp lý v kh thi ca cỏc bin phỏp qun lý m chỳng tụi s xut trong lun vn ny. 8. Cấu trúc luận văn. Cu trỳc ca lun vn ngoi phn m u v phn kt lun, lun vn bao gm 3 chng: - Chng 1: C s lý lun qun lý nh trng, qun lý hot ng dy hc trng THCS. - Chng 2: Thc trng dy hc v qun lý hot ng dy hc ti cỏc trng THCS trờn a bn huyn Thanh Thy, tnh Phỳ Th. - Chng 3: Mt s bin phỏp qun lý hot ng dy hc cỏc trng THCS trờn a bn huyn Thanh Thy, tnh Phỳ Th 4 Chng 1 C S Lí LUN V QUN Lí HOT NG DY HC TRNG TRUNG HC C S 1.1. Tng quan vn nghiờn cu. Qun lý l mt trong nhng loi hỡnh lao ng quan trng nht ca con ngi trong mt t chc. Qun lý ỳng s mang li nhng thnh cụng v hiu qu cao. Nghiờn cu v qun lý s giỳp cho chỳng ta cú nhng kin thc c bn nht, chung nht i vi hot ng qun lý. õy l vn luụn c cỏc nh khoa hc trong v ngoi nc quan tõm. Cho n nay cú rt nhiu t tng v cụng trỡnh khoa hc cp n vn v qun lý. - T thi c Hy Lp con ngi ó bit ỏp dng qun lý theo phng thc tp trung v dõn ch. Khỏi nim kim tra v trỏch nhim ó cú t thi Babilon vo khong nm 1750 trc cụng nguyờn vi s úng gúp ca cỏc nh trit hc. Trong ú cú th k n cỏc nh trit hc nh: + Xụcrỏt (469 - 339 trc CN) ngi Hy Lp ó xut giỏo dc phi giỳp con ngi tỡm thy, t khng nh chớnh bn thõn mỡnh v giỳp th h tr tng bc t khng nh, t phỏt hin tri thc mi m, phự hp vi chõn lý. Tip ú l Platon (429 - 347 trc CN) cng l ngi Hy Lp khng nh c vai trũ tt yu ca giỏo dc trong xó hi, tớnh quyt nh ca chớnh tr i vi giỏo dc [20]. + Khng T (551 - 479, trc CN) ngi Trung Quc ó cú quan im v phng phỏp dy hc l dựng cỏch gi m, i t gn n xa, t n gin n phc tp, nhng vn ũi hi ngi hc phi tớch cc suy ngh, ũi hi hc trũ phi tp luyn, phi hỡnh thnh n np, thúi quen trong hc tp v "hc khụng bit chỏn, dy khụng bit mi". T tng ú cho thy cn coi trng quy nh v n np dy hc v ngi dy phi bit cao nng lc t hc, phỏt huy tinh thn c lp suy ngh v tớnh sỏng to ca ngi hc. 5 - T khong na u th k XIX n na cui th k XX, giai on ch ngha Mỏc - Lờnin xut hin v phỏt trin cựng vi k nguyờn cụng nghip, khoa hc giỏo dc thc s cú s bin i v lng v cht. Nhng vn ch yu ca Ch ngha Mỏc - Lờnin ó nh hng cho hot ng giỏo dc l cỏc quy lut v s hỡnh thnh cỏ nhõn con ngi, v tớnh quy nh v kinh t - xó hi i vi giỏo dc, ... Cỏc quy lut ú t ra nhng yờu cu i vi qun lý giỏo dc l tớnh u vit ca xó hi i vi vic to ra cỏc phng tin thc hin mc ớch giỏo dc nh: th ch xó hi, i ng nhõn lc giỏo dc, ngun ti lc v vt lc giỏo dc v mụi trng giỏo dc. Da trờn c s lý lun ca Ch ngha Mỏc - Lờnin, nhiu nh khoa hc Xụ Vit c ó thụng qua lý lun dy hc giỏn tip th hin nhng quan im ca mỡnh v hiu qu giỏo dc v hiu qu dy hc. Cỏc quan im ú tp trung vo vic phõn tớch vai trũ v tm quan trng ca nhng thnh t cu trỳc ca quỏ trỡnh giỏo dc tng th nh ch th, khỏch th, mc ớch, ni dung, phng phỏp, lc lng, phng tin v ỏnh giỏ kt qu; t ú rỳt ra cỏc yu t quyt nh n cht lng giỏo dc v dy hc. - T khong cui th k XX n nay, khi m th gii ang chuyn dn t k nguyờn cụng nghip sang k nguyờn thụng tin v phỏt trin kinh t tri thc, vn hiu qu giỏo dc núi chung v dy hc núi riờng ó c nhiu nh khoa hc thc s quan tõm. - Vit Nam, trong cỏc triu i phong kin cng ó xut hin nhng t tng qun lý m ch yu l qun lý hnh chớnh, qun lý xó hi. Cú th k n cỏc t tng qun lý nh: Lý Cụng Un, Trn Minh Tụng, Nguyn Trói, Trn Hng o,... Lý Cụng Un núi Trờn võng mnh tri, di theo ý dõn, thy thun tin thỡ thay i . Vi tm lũng thit tha vi s nghip giỏo dc, lm cho th h tr Vit Nam c hng mt nn giỏo dc phỏt trin Bỏc H cũn coi ngi qun lý 6 nh trng nh ngi lm ra hng. Ngi cn dn ... lm ra hng phi ỳng vi nhu cu ca ngi tiờu th. Nu ngi ta cn nhiu xe m mỡnh lm ra nhiu bỡnh tớch thỡ hng [19; 221]. Hin nay trong nc cú rt nhiu cỏc nh khoa hc cp v nghiờn cu v qun lý nh trng, qun lý hot ng dy hc. Cú th k n cỏc tỏc gi nh: PGS.TS. ng Quc Bo Qun lý, qun lý giỏo dc tip cn t nhng mụ hỡnh, Mt s khỏi nim v qun lý giỏo dc, PGS.TS Nguyn Th M Lc v TS Nguyn Quc Chớ vi tỏc phm Nhng c s qun lý giỏo dc H Th c vi tỏc phm: Hot ng dy hc trng trung hc c s NXB Giỏo dc nm 2000. Trong nhng nm gn õy mt s lun vn thc s khoa hc giỏo dc chuyờn ngnh qun lý giỏo dc cng ó cp n vn ny nh: Bin phỏp qun lý hot ng dy hc ca hiu trng trng THCS qun Ngụ Quyn, thnh ph Hi Phũng ca tỏc gi Mai c Hng; Qun lý hot ng dy hc cỏc trng trung hc c s huyn Lõm H, tnh Lõm ng ca tỏc gi Nguyờn Vn Sinh;...cha cú ai cp n vic bin phỏp qun lý hot ng dy hc cỏc trng trung hc c s trờn a bn huyn Thanh Thy, tnh Phỳ Th. Cho nờn, vn chỳng tụi nghiờn cu lun vn ny l kho sỏt v ỏnh giỏ thc trng hot ng v cụng tỏc qun lý hot ng dy hc cỏc trng THCS huyn Thanh Thy, tnh Phỳ Th v xut mt s bin phỏp qun lý hot ng dy hc cỏc trng THCS huyn Thanh Thy nhm nõng cao cht lng hot ng dy hc ỏp ng nhng yờu cu mi trong giai on hin nay. 1.2. Mt s khỏi nim c bn. 1.2.1. Qun lý. 1.2.1.1 Khỏi nim v qun lý Theo T in Ting Vit thut ng qun lý c nh ngha l: T chc v iu khin cỏc hot ng theo nhng yờu cu nht nh [31,tr.800]. 7 Qun lý l mt chc nng lao ng xó hi bt ngun t tớnh cht xó hi ca lao ng. Theo ngha rng, qun lý l hot ng cú mc ớch ca con ngi. Cho n nay, v c bn mi ngi u cho rng: Qun lý chớnh l cỏc hot ng do mt hoc nhiu ngi iu phi hnh ng ca nhng ngi khỏc nhm thu c kt qu mong mun [21,tr.7]. Ngay t khi con ngi bt u hỡnh thnh nhúm, ó ũi hi phi cú s phi hp hot ng ca cỏc cỏ nhõn duy trỡ s sng v do ú cn s qun lý. T khi xut hin nn sn xut xó hi, cỏc quan h kinh t, quan h xó hi ngy cng tng lờn thỡ s phi hp cỏc hot ng riờng r cng tng lờn. Trong tt c cỏc lnh vc ca i sng xó hi, con ngi mun tn ti v phỏt trin u phi da vo s n lc ca mt t chc, t mt nhúm n phm vi rng ln hn tm quc gia, quc t v u phi tha nhn v chu mt s qun lý no ú. C.Mỏc ó vit: Tt c mi lao ng xó hi trc tip hay lao ng chung no tin hnh trờn quy mụ tng i ln, thỡ ớt nhiu cng u cn n mt s ch o iu ho nhng hot ng cỏ nhõn v thc hin nhng chc nng chung phỏt sinh t s vn ng ca ton b c th sn xut khỏc vi s vn ng ca nhng khớ quan c lp ca nú. Mt ngi c tu v cm t mỡnh iu khin ly mỡnh, cũn mt dn nhc thỡ cn phi cú nhc trng [27,tr.480]. Nh vy, C.Mỏc ó lt t c bn cht ca qun lý l mt hot ng lao ng iu khin lao ng, mt hot ng tt yu vụ cựng quan trng trong quỏ trỡnh phỏt trin loi ngi. Qun lý tr thnh mt hot ng ph bin, din ra mi ni, mi lnh vc, mi cp cú liờn quan n mi ngi. ú l mt hot ng xó hi bt ngun t tớnh cht cng ng da trờn s phõn cụng hp tỏc lm mt cụng vic nhm t mt mc tiờu chung. Ngy nay, thut ng qun lý ó tr nờn ph bin nhng cha cú mt nh ngha thng nht, tu theo quan im tip cn khỏc nhau m cỏc tỏc gii a ra cỏc nh ngha khỏc nhau. 8 Theo iu khin hc: Qun lý l quỏ trỡnh iu khin ca ch th qun lý i vi i tng qun lý t c mc tiờu ó nh. Theo quan im ca kinh t hc: Qun lý l s tớnh toỏn, s dng hp lý cỏc ngun lc nhm t c mc tiờu ó ra. Theo tỏc gi H S H: Qun lý l mt quỏ trỡnh tỏc ng cú nh hng, cú ch ớch, t chc,la chn trong s cỏc tỏc ng cú th da trờn cỏc thụng tin v tỡnh trng ca i tng v mụi trng, nhm gi cho s vn hnh ca i tng c n nh v lm cho nú phỏt trin ti mc tiờu ó nh [23]. Theo tỏc gi Phm Minh Hc: Qun lý l tỏc ng cú mc ớch, cú k hoch ca ch th qun lý n tp th ngi lao ng núi chung (khỏch th qun lý) nhm thc hin mc tiờu d kin [19]. Theo tỏc gi H Th Ng v ng V Hot: Qun lý l mt quỏ trỡnh nh hng, quỏ trỡnh cú mc tiờu; qun lý l mt h thng, l quỏ trỡnh tỏc ng n h nhm t c mc tiờu nht nh. Nhng mc tiờu ny c trng cho trng thỏi mi ca h thng m ngi qun lý mong mun [29]. Theo tỏc gi Trn Khỏnh c (ng ch biờn): Qun lý l cụng vic ca nh qun lý nhm thit lp v duy trỡ mt khung cnh ni b trong ú con ngi lm vic chung theo tp th cú th thc hin cụng vic mt cỏch hu hiu t c cỏc mc tiờu [14,tr.88]. Cng cú ngi cho rng qun lý l hot ng nhm m bo s hon thnh cụng vic thụng qua s n lc ca ngi khỏc. Hay qun lý l mt hot ng thit yu nhm m bo phi hp nhng n lc cỏ nhõn nhm t c mc ớch ca nhúm [22]. Nghiờn cu cỏc nh ngha trờn chỳng ta thy, mc dự cỏc tỏc gii cú cỏc quan nim khỏc nhau v qun lý nhng t ý chung ca cỏc nh ngha v xột qun lý vi t cỏch l mt hnh ng, chỳng ta cú th nh ngha: Qun lý 9