Quản lý công tác xã hội hóa giáo dục mầm non ở Thành phố Bắc Giang tỉnh Bắc Giang

t, vn hoỏ. Lut giỏo dc nm 2005 ó c Quc hi nc Cng ho xó hi ch ngha Vit Nam thụng qua, chng I - Nhng qui nh chung, iu 12 ghi rừ: Xó hi hoỏ s nghip giỏo dc. y mnh hn na quỏ trỡnh xó hi hoỏ, ngy 19/8/1999, Chớnh ph li ban hnh Ngh nh s 73/1999/N-CP v Chớnh sỏch khuyn khớch xó hi hoỏ i vi cỏc hot ng trong lnh vc giỏo dc, y t, vn hoỏ, th thao. i hi i biu ton quc ln th IX ca ng cng sn Vit Nam ó ch rừ: Giỏo dc v o to phi thc hin chun hoỏ, hin i hoỏ, xó hi hoỏ. Cng trong thi k i mi ny, nhiu nh khoa hc, nh qun lý giỏo dc ó bn lun nhiu v xó hi hoỏ giỏo dc. c bit, tỏc gi Phm Minh Hc ó vit nhiu ti liu v xó hi hoỏ giỏo dc, nhiu bi phỏt biu ch o phong tro xó hi hoỏ giỏo dc. Trong cun Xó hi hoỏ cụng tỏc giỏo dc l mt t tng chin lc, mt b phn ca ng li giỏo dc, mt con ng phỏt trin giỏo dc nc ta [20, Tr.16], trong cun Giỏo dc Vit Nam trc ngng ca ca th k XXI, tỏc gi Phm Minh Hc mt ln na khng nh: S nghip giỏo dc khụng phi ch l ca Nh nc, m l ca ton xó hi: Mi ngi cựng lm giỏo dc, Nh nc v xó hi, Trung ng v a phng cựng lm giỏo dc, to nờn mt cao tro hc tp trong ton dõn [19, Tr. 330]. Tỏc gi Phm Tt Dong trong cun Xó hi hoỏ cụng tỏc giỏo dc ó lm rừ ni hm khỏi nim xó hi hoỏ cụng tỏc giỏo dc v coi xó hi hoỏ l mt khỏi nim ó vn ng trong thc tin u tranh cỏch mng Vit Nam, qua mi giai on, khỏi nim ú li c phỏt trin thờm, ni hm phong phỳ hn. Trong li gii thiu cun sỏch Nhng nhõn t mi v giỏo dc trong cụng cuc i mi Phm Tt Dong ó nhn mnh Phỏt trin giỏo dc theo tinh thn xó hi hoỏ. ễng cao vic huy ng ton dõn vo s nghip cỏch mng, coi ú l mt t tng chin lc ca ng, T tng ú c tng kt li khụng ch l mt bi hc kinh nghim tm c lch s, m tr thnh mt nguyờn lý ca cỏch mng Vit Nam. T tng xó hi hoỏ giỏo dc c tha nhn nh l mt nhõn t mi trong s phỏt trin giỏo dc hin nay. Hn 7 th, Vi t cỏch l nhõn t mi ca s phỏt trin xut hin nhng nhõn t mi khỏc trong quỏ trỡnh vn ng i lờn ca cỏc phong tro giỏo dc. Nhng iu kin ú chớnh l nhng kinh nghim rỳt ra t thc t sinh ng ca giỏo dc, trờn c s ú t duy giỏo dc tr lờn sõu sc, nh ú nhiu bi toỏn giỏo dc - o to ó c gii mt cỏch hp lý [10, Tr.41]. Vin khoa hc giỏo dc ó trin khai khỏ nhiu nm mt h thng ti v xó hi hoỏ giỏo dc, tng kt kinh nghim, phỏt trin lý lun, xut c ch xó hi hoỏ giỏo dc. Nm 1999, cun sỏch Xó hi hoỏ cụng tỏc giỏo dc nhn thc v hnh ng ca Vin khoa hc giỏo dc do tp th tỏc gi Bựi Gia Thnh, Vừ Tn Quang, Nguyn Thanh Bỡnh l mt bc hon thin v nhn thc lý lun v hng dn thc tin. B Giỏo dc v o to cng ó cú ỏn xó hi hoỏ giỏo dc v o to, ỏnh giỏ thc trng v a ra nhng gii phỏp xó hi hoỏ giỏo dc tm v mụ, nhm to ra nhng chuyn bin c bn trong giỏo dc - o to, chun b tt ngun nhõn lc cho s nghip cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ t nc trong hai chc nm u ca th k XXI. Nhõn k nim 40 nm thnh lp Vin Khoa hc giỏo dc nm 2001, t gúc giỏo dc hc, cun sỏch Xó hi hoỏ giỏo dc do Vừ Tn Quang ch biờn cựng tp th cỏc tỏc gi Trn Kim, Nguyn Thanh Bỡnh, Lờ c Phỳc, Thỏi Duy Tuyờn, Nguyn Vn n, o Huy Ngõn ó khng nh: Xó hi hoỏ giỏo dc mt phng thc lm giỏo dc nhm xó hi hoỏ cỏ nhõn v cỏ th hoỏ. Ln u tiờn cun sỏch vi ý ngha mt chuyờn kho ó cp n c trng ca xó hi hoỏ giỏo dc cỏc cp, bc hc v a bn nụng thụn, vn qun lý Nh nc trong vic thc hin xó hi hoỏ giỏo dc cú s nh hng ỳng n hot ng xó hi hoỏ giỏo dc cỏc nh trng v a phng. 1.1.2- Nghiờn cu vn xó hi hoỏ giỏo dc mm non 1.1.2.1- Xó hi hoỏ giỏo dc mm non nc ngoi Nhiu nc trờn th gii ó coi phỏt trin giỏo dc l quc sỏch hng u v ó u t rt ln cho giỏo dc. Tỡm hiu cỏch lm giỏo dc nhiu nc cho thy xó hi hoỏ giỏo dc l cỏch lm giỏo dc ph bin cỏc nc trờn 8 th gii, k c nhng nc cụng nghip hin i, cú nn kinh t phỏt trin cao. Tuy nhiờn, thut ng h dựng khụng phi l xó hi hoỏ giỏo dc m l s tham gia ca cng ng vo giỏo dc. Rừ rng l thut ng ny v mt ng ngha ó th hin c ni dung c bn ca xó hi hoỏ giỏo dc. i vi giỏo dc mm non, quan im v giỏo dc mm non v xó hi hoỏ giỏo dc mm non cỏc nc cũn nhiu ý kin khỏc nhau, nhng v phng thc, gii phỏp thc hin nhim v giỏo dc mm non u cú s ging nhau c bn. ú l vic huy ng mi thnh phn kinh t, mi t chc xó hi, cỏ nhõn cựng vi nh nc thc hin cỏc quỏ trỡnh giỏo dc, l vic huy ng nhiu ngun vn, a dng hoỏ nhiu loi hỡnh giỏo dc mm non. Cú th núi, xu th xó hi hoỏ giỏo dc mm non, tng u t cho giỏo dc mm non, quan tõm n giỏo dc mm non ó mang tớnh ton cu. Hin nay nhiu nc ó thy rừ li ớch rt ln ca giỏo dc mm non c v mt kinh t v xó hi, bi vỡ s tr giỳp ca nh nc cho chm súc tr ó giỳp trỏnh c lóng phớ ngun nhõn lc liờn quan n vic ngh di hn khi cụng vic ca ph n nh chm súc con cỏi. ng thi, cỏc chng trỡnh dch v cho tr em ó úng gúp vo cụng bng xó hi v s phõn phi li thu nhp. Trong mt bỏo cỏo ti Hi ngh quc t v chớnh sỏch phỏt trin giỏo dc mm non t chc ti Stockhom, Thy in (t 13 15/6/2001) ó vit: Chớnh ph cỏc nc thuc OECD hin ó nhn ra tm quan trng ca vic u t t nh nc cho giỏo dc mm non, nờn ngy cng tng mc u t ln cho giỏo dc mm non. Vic u t cho giỏo dc mm non c bt u t lỳc sinh n 6 tui, tớnh v t l GDP u t cao nht l cỏc nc Bc u, trung bỡnh l cỏc nc chõu u lc a, thp nht l Australia, Anh v Hoa k. Tuy nhiờn cỏc nc c xem l u t thp trc õy (Netherlands, UK, US) cú xu hng tng mc u t lờn mt cỏch cú ý ngha trong 5 nm qua, chng hn ngõn sỏch dnh cho giỏo dc mm non ca Anh quc c tng lờn gp hn 2 ln t nm 1996, ngi ta c tớnh rng vic u t sau thi k 1998 2002 s t 8 t bng. Trong khi cỏc nc thuc OECD cú s chia s kinh phớ gia nh nc, cha m v doanh nghip, nhng Chớnh ph vn úng vai 9 trũ ch yu. tp trung c nhiu ngun n nh, kinh phớ ch yu cho giỏo dc mm non c chia s bi cỏc cp chớnh quyn khỏc nhau (quc gia, vựng, a phng c s), cha m tr v cỏc nh sn xut. Vic úng gúp cú khỏc nhau i vi tng nc v c ngay trong phm vi mt nc ti Hoa K, chớnh ph tng bang chia s úng gúp cho giỏo dc mm non. Trong khi ú Anh quc, chớnh quyn tnh chu hu ht trỏch nhim chi phớ. an Mch, Phn Lan, Na Uy, Thy in cú mt h thng dch v trc tui hc thng nht vi ngun ti chớnh c chia s bi cỏc cp chớnh quyn quc gia v a phng. Chớnh ph Na Uy m nhim mc kinh phớ ln trong nhng nm 90. Trong khi ú, Phn Lan v Thy in s phi tp trung hoỏ trỏch nhim ti chớnh ó tng lờn cho chớnh quyn a phng v thnh ph. Hu ht cỏc nc trong khi OEDC, cỏc bc cha m úng gúp t 25% - 30% chi phớ cho giỏo dc mm non, tr Phn Lan (15%). Ch cú Australia, Anh quc v Hoa K, phớ úng gúp ca cha m ó trang tri phn ln. Nhng nhng khon phớ ny li c chớnh ph h tr. Ti M, nhng ni giỏo dc mm non trong s chu cp liờn quan n qu chi tiờu cụng cng ca cỏc chng trỡnh giỏo dc v dch v xó hi, cha m tr trung bỡnh 60% ca chi phớ (hoc 70 80% nu nm ngoi h thng trng nh nc). õy, vic chm súc giỏo dc tr c xem ch yu l nhim v ca mi cỏ nhõn, gia ỡnh, khụng phi l nhu cu cp thit ca cụng cng. Phỏp cú nhiu hỡnh thc nh: trung tõm chm súc cụng lp (65% cỏc trung tõm c chớnh quyn tnh bo tr, 17% c cỏc chớnh quyn khu vc bo tr, s cũn li bi cỏc hi hoc nhng ngi ch bo tr); cm chm súc gia ỡnh (Networks) ; ngi chm súc tr c lp nhúm tr cú ng ký; cỏc trung tõm chm súc tr ca cha m (do nhúm cha m qun lý tỡnh nguyn v luõn phiờn nhau, tham gia cựng cỏc cỏn b chuyờn mụn); cỏc mng li chm súc thuc tp th, cỏc trung tõm chm súc quay vũng gia ỡnh; cỏc trung tõm Drop in chm súc nhúm tr 1-3 tui 1 ting 1/2 ngy; trng mu giỏo, cỏc trung tõm hot ng phỏt trin tr, mụ hỡnh trung tõm chm súc tr do cha m t chc, cỏc trung tõm cha m tr Ngụi nh xanh. 10 Mt s nc khỏc trong khu vc chõu , vic xó hi tham gia vo giỏo dc mm non cng c th hin rt sinh ng. Chng hn Trung Quc, giỏo dc mu giỏo c coi l mt b phn ca giỏo dc xó hi ch ngha, B v cỏc V y t m nhn trỏch nhim v chm súc sc kho, v sinh cỏc nh tr, cũn vn giỏo dc, o to cụ nuụi dy tr, qun lý nh tr thỡ c gn vi giỏo dc mm non. Ngun kinh phớ cho cỏc nh tr, trng mu giỏo do Nh nc, cỏc tp th doanh nghip v cha m. Cú ba loi t chc u nh tr, mu giỏo l cỏc c quan nh nc, cỏc doanh nghip (cỏc xớ nghip tp th) v t nhõn. Nh tr nhn tr di 3 tui. Vic qun lý cú s khỏc nhau, mt s tnh nh tr thuc V Giỏo dc v V ny a ra cỏc hng dn thng nht cho c nh tr v trng mu giỏo. Mt s tnh khỏc li do Hi ph n qun lý. Mu giỏo nhn tr 3 6 tui, do V giỏo dc a phng qun lý. Chớnh sỏch nhn tr linh hot gn vi cỏc loi hỡnh mu giỏo ỏp ng iu kin kinh t xó hi v i sng ca ngi lao ng. Tr em cú th hc 3 nm, 2 nm hoc 1 nm, hc bỏn trỳ, ni trỳ, cú mu giỏo na ngy hoc chng trỡnh linh hot theo v mựa nụng thụn. Lp trc tiu hc hc 1 nm, thng gn vo cỏc trng tiu hc, mc tiờu giỳp tr chun b vo tiu hc im qua chớnh sỏch v hot ng giỏo dc mm non cỏc nc trờn ó cho thy vai trũ, kh nng v ni dung hot ng m xó hi, cng ng cú th tham gia lm tt cho giỏo dc mm non. T ú, cú th thy rừ xó hi hoỏ giỏo dc mm non l xu th chung cỏc nc cú nn giỏo dc tiờn tin trờn th gii v trong khu vc vi cựng mt phng thc huy ng cng ng tham gia lm giỏo dc mm non. Nú c biu hin qua mt s im chớnh l quy mụ giỏo dc mm non c m rng, a dng hoỏ nhiu loi hỡnh, nhiu chng trỡnh ỏp ng mi nhu cu ca cng ng, a phng hoỏ cỏc ngun lc v cú s chia s trỏch nhim ca chớnh quyn cỏc cp, thc hin quan im tip cn a ngnh trong giỏo dc mm non, chuyn hng ch phc v cho mt s i tng nht nh sang nn giỏo dc cú tớnh i chỳng hn v chuyn hot ng giỏo dc t ch ch do ngnh giỏo dc, do nh nc m 11 trỏch n vic qung i hoỏ cỏc nhim v giỏo dc - o to cho mi tp th, cỏ nhõn, cng ng cựng tham gia. Tt nhiờn, tớnh cht mc v mc ớch ca mi bờn giỏo dc mi nc cú khỏc nhau, nhng nhng nột sinh ng ca quỏ trỡnh xó hi hoỏ giỏo dc mm non cỏc nc tiờn tin trờn th gii v khu vc cú th cho ta nhng kinh nghim quý. iu c bit cn quan tõm õy l phi huy ng cng ng tham gia phỏt trin giỏo dc mm non giỏo dc mm non ỏp ng c nhu cu ca xó hi, phc v cho mi ngi. Song cn cú s qun lý thng nht ca nh nc, cú c ch v t l thớch hp, c th gia s u t ca Nh nc, s tham gia ca xó hi i vi tng loi hỡnh giỏo dc k c chớnh qui v phi chớnh quy vic tham gia ca cng ng vo giỏo dc mm non tr thnh phng thc thc s cú hiu qu trong phỏt trin giỏo dc mm non. 1.1.2.2- Xó hi hoỏ giỏo dc mm non Vit Nam. Trc nm 1945, di thi Phỏp thuc Vit Nam khụng cú nn giỏo dc trc tui i hc. Trong c nc ch cú vi trm y t bn nuụi tr m cụi. Sau cỏch mng thỏng Tỏm, cựng vi vic hỡnh thnh ch mi, ln u tiờn Vit Nam cú bc giỏo dc trc tui i hc chớnh thc ra i. Ngh nh s 05 ngy 10/9/1945 ca B cu t xó hi ó ghi: Khuyn khớch cỏc nh bo anh, dc anh, u tr nhn giỏo dc tr em di 7 tui v s t chc tu theo iu kin do B Quc gia giỏo dc n nh sau [13, Tr. 103]. T ch hu nh cha cú gỡ, tri qua nhng nm thỏng khú khn, gian kh ca hai cuc khỏng chin, vt qua thi k chao o trong s chuyn i sang nn kinh t th trng theo nh hng xó hi ch ngha, nh thc hin ch trng xó hi hoỏ, nn giỏo dc mm non ó khc phc c tỡnh trng suy gim, gi c s n nh trờn din rng, phỏt trin nhng khu vc cú iu kin, to nờn s chuyn bin rừ rt. Nhỡn vo cỏc hỡnh thc giỏo dc mm non, cú th khng nh õy l bc hc c xó hi hoỏ cao hn bt k bc hc no. Giỏo dc mm non l s th hin sinh ng nguyờn tc Nh nc, xó hi v nhõn dõn cựng lm. Song vic nghiờn cu xó hi hoỏ giỏo dc mm non cũn ht sc hn ch. Trong bỏo cỏo 12