Những biện pháp quản lý hoạt động dạy - học môn tiếng Anh tại trường Đại học Điện Lực

Chng 1: C S Lí LUN V QUN Lí HOT NG DY-HC MễN TING ANH 1.1. Cỏc khỏi nim c bn ca vn nghiờn cu 1.1.1. Khỏi nim qun lý, chc nng qun lý 1.1.1.1. Qun lý Qun lý l mt trong nhng loi hỡnh lao ng quan trng nht v lõu i ca con ngi. Nú phỏt trin khụng ngng theo s phỏt trin ca xó hi. Qun lý l mt hot ng cn thit cho tt c cỏc lnh vc ca i sng con ngi v l mt nhõn t ca s phỏt trin xó hi. Lý lun v qun lý vỡ vy c hỡnh thnh v phỏt trin qua cỏc thi k v trong cỏc lý lun v chớnh tr, kinh t xó hi. Tuy nhiờn, ch mi gn õy ngi ta mi chỳ ý n cht khoa hc ca quỏ trỡnh qun lý v dn dn hỡnh thnh cỏc lý thuyt qun lý. T khi F.W.Taylor phỏt biu cỏc nguyờn lý v qun lý thỡ qun lý nhanh chúng phỏt trin thnh mt ngnh khoa hc. Bt c mt t chc, mt lnh vc no, t s hot ng ca nn kinh t quc dõn, hot ng ca mt doanh nghip, mt n v hnh chớnh s nghip, n mt tp th thu nh nh t sn xut, t chuyờn mụn, bao gi cng cú hai phõn h: ngi qun lý v i tng b qun lý. Cú nhiu quan im khỏc nhau v qun lý tu thuc vo cỏc cỏch tip cn, gúc nghiờn cu v hon cnh xó hi, kinh t, chớnh tr. Cú th im qua mt s lý thuyt ú nh sau: K.Marx: Tt c mi lao ng xó hi trc tip hay lao ng chung no tin hnh trờn quy mụ tng i ln, thỡ ớt nhiu cng cn n mt s ch o iu ho nhng hot ng cỏ nhõn v thc hin nhng chc nng chung phỏt sinh t s vn ng ca ton b c th sn xut khỏc vi s vn ng ca nhng khớ quan c lp ca nú. Mt ngi c tu v cm t iu khin ly mỡnh, cũn mt dn nhc thỡ cn phi cú mt nhc trng [27, Tr. 480]. Theo Harold Koontz: Qun lý l mt hot ng thit yu, nú m bo s phi hp n lc ca cỏ nhõn nhm t c cỏc mc ớch ca 5 nhúm. Mc tiờu ca mi nh qun lý l nhm hỡnh thnh mt mụi trng m trong ú con ngi cú th t c cỏc mc ớch ca nhúm vi thi gian, tin bc, vt cht v s bt món cỏ nhõn ớt nht. Vi t cỏch thc hnh thỡ cỏch qun lý l mt ngh thut, cũn kin thc cú t chc v qun lý l mt khoa hc. [26, Tr.33] Cỏc tỏc gi Nguyn Quc Chớ v Nguyn Th M Lc cho rng: Hot ng qun lý l tỏc ng cú nh hng, cú ch ớch ca ch th qun lý (ngi qun lý) n khỏch th qun lý (ngi b qun lý) trong mt t chc nhm cho t chc vn hnh v t mc ớch ca t chc. [8 , Tr.1] Nghiờn cu cỏc nh ngha trờn chỳng ta cú th thy mc dự cỏc tỏc gi cú cỏc quan nim khỏc nhau v qun lý nhng h u thng nht: Qun lý luụn luụn tn ti vi t cỏch l mt h thng gm cỏc yu t: ch th qun lý (ngi qun lý, t chc qun lý); khỏch th qun lý (ngi b qun lý, i tng qun lý) gm: con ngi, trang thit b k thut, ngun ti chớnhv mc ớch hay mc tiờu chung ca cụng tỏc qun lý do ch th qun lý ỏp t hay do yờu cu khỏch quan ca xó hi hoc do cú s cam kt, tho thun gia ch th qun lý v khỏch th qun lý, t ú ny sinh cỏc mi quan h tng tỏc vi nhau gia ch th qun lý v khỏch th qun lý. Bn cht ca hot ng qun lý l cỏch thc tỏc ng (t chc, iu khin, ch huy) hp quy lut ca ch th qun lý n khỏch th qun lý trong mt t chc nhm lm cho t chc vn hnh t hiu qu mong mun v t c mc tiờu ra. Nh vy qun lý l mt hot ng mang tớnh tt yu ca xó hi. Ch th qun lý v khỏch th qun lý luụn luụn cú quan h tỏc ng qua li v chu tỏc ng ca mụi trng. Con ngi l yu t trung tõm ca hot ng qun lý vỡ th qun lý va l mt khoa hc va l mt ngh thut: 6 - Qun lý l mt khoa hc vỡ cỏc hot ng qun lý luụn l mt hot ng cú t chc, cú nh hng trờn nhng quy lut, nhng nguyờn tc v phng phỏp hot ng c th. Ch khi nhn bit ỳng cỏc quy lut ú, cỏc c im ca tng cỏ th, cỏc t trng tõm lý khỏc nhau thỡ tỏc ng ca qun lý mi cú kt qu. Mc dự trong hot ng qun lý, nh qun lý luụn tỡm cỏch ỳc kt kinh nghim v ci tin cụng vic cú hiu qu, tuy nhiờn, mun qun lý tt thỡ phi hc, khụng th ch lm theo kinh nghim c. - Qun lý ng thi l mt ngh thut vỡ hot ng qun lý l mt hot ng thc hnh trong thc tin vụ cựng phong phỳ v y bin ng. Khụng cú mt nguyờn tc chung no cho mi tỡnh hung. Nh qun lý phi lm sao cú th x lý sỏng to, thnh cụng mi tỡnh hung nhm thc hin cú hiu qu mc tiờu ra, iu ú ph thuc vo bớ quyt sp xp cỏc ngun lc, ngh thut giao tip, ng x, kh nng thuyt phc, k nng s dng bin phỏp ca tng ngi. 1.1.1.2. Cỏc chc nng c bn ca qun lý Chc nng qun lý l hỡnh thỏi biu hin s tỏc ng cú mc ớch ca ch th qun lý n i tng qun lý. Qun lý cú bn chc nng c bn, cú quan h cht ch vi nhau l: k hoch hoỏ, t chc, ch o, kim tra. K hoch hoỏ: õy l chc nng c bn nht trong cỏc chc nng qun lý. K hoch hoỏ bao gm vic xõy dng mc tiờu, chng trỡnh hnh ng v quyt nh cỏch thc, phng tin cn thit trong mt thi gian nht nh ca mt h thng qun lý t c mc tiờu. K hoch hoỏ giỳp nh qun lý cú cỏi nhỡn tng th, ton din, t ú thy c hot ng tng tỏc gia cỏc b phn. Vic lp k hoch cho phộp la chn nhng phng ỏn ti u, tit kim ngun lc, to hiu qu hot ng cho ton b t chc v cú kh nng ng phú vi s thay i. Ngoi ra, nú cũn to iu kin d dng cho vic kim tra. Khụng cú k hoch s khụng th xỏc nh t chc hng ti ỳng hay chch mc tiờu v khụng bit khi no t c mc tiờu. Cng do 7 ú kim tra tr thnh vụ cn c. Nh qun lý thụng qua k hoch cú th nhỡn thy tng lai, cú th iu chnh nhng quyt nh trc ú, bo m hng vo mc tiờu ó nh. T chc: T chc l vic bin nhng ý tng tru tng ca k hoch thnh hin thc. Xột v mt chc nng qun lý, t chc l quỏ trỡnh hỡnh thnh nờn cu trỳc cỏc quan h gia cỏc thnh viờn, gia cỏc b phn trong t chc nhm lm cho h thc hin thnh cụng cỏc k hoch v t c mc tiờu tng th ca t chc. T chc lm cho cỏc chc nng khỏc ca hot ng qun lý thc hin cú hiu qu. Thnh tu ca mt t chc ph thuc rt nhiu vo nng lc ca ngi qun lý. H cn thit k c cu cỏc b phn, s dng cỏc ngun nhõn lc v vt lc sao cho phự hp vi mc tiờu ca t chc. Ch o: õy l quỏ trỡnh s dng quyn lc qun lý tỏc ng n i tng b qun lý mt cỏch cú ch ớch nhm phỏt huy ht tim nng ca h hng vo vic t mc tiờu chung. Ch o l chc nng th hin nng lc ca ngi qun lý. Vic ch o khụng ch bt u sau vic lp k hoch v c cu t chc ó hon tt, m nú ho quyn v nh hng n hai chc nng kia. Kim tra: õy l chc nng quan trng xuyờn sut quỏ trỡnh qun lý. Mc ớch ca kim tra nhm bo m cỏc k hoch thnh cụng, phỏt hin kp thi nhng sai lch, tỡm nguyờn nhõn v bin phỏp iu chnh cỏc sai lch nhm lm cho ton b h thng t mc tiờu ó nh. Kim tra l mt quỏ trỡnh bao gm cỏc bc: xõy dng cỏc tiờu chun; o lng vic thc hin; ỏnh giỏ cỏc tiờu chun so vi cỏc k hoch. 1.1.2. Qun lý giỏo dc, qun lý nh trng 1.1.2.1. Qun lý giỏo dc Giỏo dc l mt dng hot ng c trng ca con ngi, nú cú t khi sinh ra loi ngi. Bi vỡ trong quỏ trỡnh lao ng, con ngi cú tớch lu kinh nghim v con ngi truyn li cho th h sau, ban u l t phỏt sau dn tr 8 thnh t giỏc, cú ý thc, cú mc ớch v cú chng trỡnh. Ngy nay giỏo dc l hot ng xó hi rng ln cú liờn quan trc tip n li ớch v ngha v, quyn li ca mi cụng dõn, mi t chc kinh t xó hi ng thi cú tỏc dng mnh m n tin trỡnh phỏt trin ca t nc. Di gúc coi giỏo dc l mt hot ng chuyờn bit thỡ QLGD l qun lý cỏc hot ng ca mt c s giỏo dc nh trng hc, cỏc n v phc v o to, l s iu hnh h thng giỏo dc quc dõn nhm t c mc tiờu o to. Di gúc xó hi, QLGD l qun lý mi hot ng giỏo dc trong xó hi. QLGD l mt khoa hc qun lý chuyờn ngnh c nghiờn cu trờn nn tng ca khoa hc núi chung, ng thi cng l b phn ca khoa hc giỏo dc. Cỏch ph bin trong s phỏt trin lý thuyt l ỏp dng cỏc mụ hỡnh qun lý cụng vic v bi cnh giỏo dc. Vo gia nhng nm 1990, QLGD t ch l mt lnh vc nghiờn cu mi m ó tr thnh mt lnh vc cú lý lun riờng v cú d liu thc nghim vi tin cy c kim tra trong giỏo dc. Cng ging nh khỏi nim qun lý, khỏi nim QLGD cú nhiu cỏch hiu v c nhiu tỏc gi nh ngha khỏc nhau. Theo tỏc gi Phm Minh Hc: QLGD l t chc cỏc HD-H. Cú t chc c cỏc HD-H, thc hin c cỏc tớnh cht ca nh trng Vit Nam xó hi ch ngha, mi qun lý c GD, tc l c th hoỏ ng li GD ca ng v bin ng li ú thnh hin thc, ỏp ng nhu cu ca nhõn dõn, ca t nc [14, Tr.9] Theo Giỏo s Nguyn Ngc Quang khỏi nim QLGD l khỏi nim a cp (bao hm c qun lý h thng giỏo dc quc gia, qun lý cỏc phõn h ca nú, c bit l qun lý trng hc) QLGD l h thng nhng tỏc ng cú mc ớch, cú k hoch, hp quy lut ca ch th qun lý nhm lm cho h vn hnh theo ng li v nguyờn lý giỏo dc ca ng, thc hin c cỏc tớnh cht ca nh trng xó hi ch ngha Vit Nam, m tiờu im hi t l quỏ trỡnh dy hc - giỏo dc th h tr, a giỏo dc ti mc tiờu d kin, tin lờn trng thỏi mi v cht. [22, Tr.35] 9 Trong cun Giỏo dc hc, Phm Vit Vng ó vit: Mc ớch cui cựng ca QLGD l t chc giỏo dc cú hiu qu o to ra lp thanh niờn thụng minh, sỏng to, nng ng, t ch, bit sng v bit phn u vỡ hnh phỳc ca bn thõn v xó hi [24, Tr. 206]. Qua cỏc nh ngha trờn chỳng ta cú th rỳt ra nhng kt lun: QLGD l h thng nhng tỏc ng cú mc ớch, cú k hoch, hp quy lut ca ch th qun lý n tp th giỏo viờn v hc sinh, n nhng lc lng giỏo dc trong v ngoi nh trng lm cho quỏ trỡnh ny hot ng t nhng mc tiờu d nh, nhm iu hnh phi hp cỏc lc lng xó hi thỳc y mnh m cụng tỏc giỏo dc th h tr, theo yờu cu phỏt trin xó hi. Trong QLGD, quan h c bn l quan h gia ngi qun lý vi ngi dy v ngi hc, ngoi ra cũn cỏc mi quan h khỏc nh: quan h gia cỏc cp bc khỏc, gia GV vi SV, gia nhõn viờn phc v vi cụng vic liờn quan n hot ng ging dy v hc tp, gia GV- SV v CSVC phc v cho giỏo dc. Ngy nay, theo quan im hc tp thng xuyờn, hc tp sut i, giỏo dc khụng cũn gii hn cho th h tr m l giỏo dc cho mi ngi, cho nờn QLGD c hiu l s iu hnh h thng giỏo dc quc dõn nhm thc hin mc tiờu: nõng cao dõn trớ, o to nhõn lc, bi dng nhõn ti. 1.1.2.2. Qun lý nh trng Qun lý nh trng l hot ng ca ch th qun lý (hiu trng v cỏc c quan qun lý cp trờn) nhm tp hp v t chc cỏc hot ng ca giỏo viờn, hc sinh v cỏc lc lng giỏo dc khỏc, cng nh huy ng ti a cỏc ngun lc giỏo dc nõng cao cht lng giỏo dc v o to trong nh trng. Qun lý nh trng thc cht l qun lý giỏo dc trờn tt c cỏc mt, cỏc khớa cnh liờn quan n hot ng giỏo dc trong phm vi nh trng. Qun lý nh trng l mt h thng nhng hot ng cú mc ớch, cú k hoch hp quy lut ca ch th qun lý giỏo dc t ti mc tiờu giỏo dc t ra i vi ngnh giỏo dc trong tng giai on phỏt trin ca t nc. 10