Nghiên cứu mô hình trường Cao đẳng Cộng đồng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương ở Việt Nam

M U 1. Lý do chn ti Trng Cao ng cng ng (CC) l mt loi hỡnh trng chuyờn nghip ra i u tiờn Hoa K ó hn mt th k. Trng CC xut hin sm nht l trng Joliet Junior College bang Illinois ca Hoa Kỡ vo nm 1901. Xột v phng din phỏt trin giỏo dc ca th gii, cú th núi rng, trng CC l mt s úng gúp quan trng v c ỏo ca Hoa K i vi GDH ca nhõn loi. Tớnh nhõn vn cao c ca loi hỡnh trng ny l ch nú ó thc s chuyn bin nhn thc th gii t ch yu xõy dng mt nn GDH hn lõm , phn ln ch phc v cho tng lp trờn ca xó hi, sang mt nn GDH i chỳng, phc v cho mi ngi, mt nhõn t ht sc quan trng trong vic thc hin t tng dõn ch v cụng bng xó hi v giỏo dc núi chung v c hi tip cn nn GDH núi riờng. Vi mt phng thc o to rt linh hot, mm do, cú tớnh hiu qu cao, loi hỡnh trng CC ó nhanh chúng phỏt trin khp t nc Hoa K, ri m rng sang Canada; v c bit, vo nhng thp niờn cui ca th k XX , mụ hỡnh CC ó c phỏt trin v nhõn rng sang khu vc Chõu u, vnh ai Chõu -Thỏi Bỡnh Dng ( Australia, Nht Bn, i Loan, Hn Quc, Malaysia, Thỏi Lan . . .). Khỏc vi khỏi nim trng i hc truyn thng, trng CC cú chc nng, nhim v ỏp ng nhu cu c bn v o to v bi dng nhõn lc ca cng ng, ca a phng, vi nhiu loi chng trỡnh phự hp vi nhiu ngnh ngh, ng vi cỏc trỡnh hc vn v k nng lao ng khỏc nhau, theo nhng yờu cu c th ca cỏ nhõn ngi hc, ca cng cng ng, ca a phng. 5 B GD&T ó khng nh iu ú trong T trỡnh s 8195/H ngy 4/11/1996 ca B trỡnh Th tng Chớnh ph nh sau : Khỏc vi khỏi nim trng i hc truyn thng cú cỏc chng trỡnh di hn o to t trỡnh c nhõn, H cng ng l mt loi hỡnh trng i hc ngn hn, a cp, a lónh vc ca a phng, rt nng ng vi cỏc chng trỡnh o to phong phỳ kộo di t mt vi tun l cho ti 2-3 nm ỏp ng kp thi nhu cu hc tp khỏc nhau ca cng ng. Do ú loi hỡnh trng ny trc tip giỳp cỏc a phng ch ng o to ngn hn ngun nhõn lc cú k thut v ng b ( cỏc trỡnh t cao ng tr xung) nhm ỏp ng mt cỏch linh hot cỏc nhu cu luụn thay i ca th trng lao ng ti tng a phng. Mt u th c bit khỏc ca H cng ng l nú thỳc y quỏ trỡnh chuyn i nn giỏo dc i hc tinh hoa ( phc v mt s ớt ngi) sang mt nn giỏo dc i hc i chỳng ( phc v cho ụng o qun chỳng), to c hi cho thanh niờn cỏc vựng nụng thụn khụng cú trng i hc c hc i hc giai on u ngay ti a phng mỡnh . S ra i cỏc trng H cng ng s gim bt sc ộp cng thng v chi phớ cho GDH & CN t Trung ng, tng cng tớnh ch ng v trỏch nhim ca cỏc cp chớnh quyn a phng, c bit to c hi cho cỏc t chc quc t, cỏc trng i hc v doanh nghip trong v ngoi nc tham gia liờn kt o to ngun nhõn lc v m mang phỏt trin kinh t a phng. T trỡnh ca B GD&T va núi trờn, mt phn da trờn c s khoa hc ca mt chng trỡnh nghiờn cu quc t do Vin Nghiờn cu H & GDCN thuc B GD&T thc hin, di s ti tr ca ADB, vo nhng nm u ca thp k 90 ca th k XX va qua. ú l D ỏn nghiờn cu thit lp mụ hỡnh trng i hc cng ng trong iu kin kinh t xó hi Vit Nam; trong ú, theo ngh ca cỏc tnh, thnh ph, chng trỡnh ó 6 nghiờn cu tin kh thi v xut d ỏn thnh lp thớ im 5 trng i hc/Cao ng cng ng (Community College) u tiờn ca nc ta cỏc a phng: Hi Phũng; H Tõy; Thanh Húa; Phỳ Yờn; ng Thỏp. Ch trng ny ca B GD&T cũn cú th tỡm thy trong vic chun b chuyn hng chin lc cỏc trng CSP a phng thnh cỏc trng H cng ng t nhng nm 1995, 1996 , th hin qua th ca Th trng Trn Xuõn Nh - Ch nhim chng trỡnh mc tiờu s 4 ca B GD&T gi UBND cỏc tnh ngy 5/2/1996 v vic xõy dng c s vt cht cỏc trng s phm : Trong thi gian khụng xa cỏc trng s phm ca cỏc tnh s chuyn thnh cỏc trng cao ng s phm a h v cú th tng bc lm nhim v ca trng i hc cng ng; . . . Ngy 24/12/1996, Ngh quyt ca Hi ngh ln th hai ban chp hnh TW ng Khúa VIII v nh hng chin lc phỏt trin giỏo dc- o to trong thi k cụng nghip húa, hin i húa v nhim v n nm 2000 phn nhim v v mc tiờu phỏt trin giỏo dc v o to n nm 2000 nờu lờn : Tip tc sp xp li cỏc trng i hc. Xõy dng mt s trng i hc trng im. Xõy dng mt s trng cao ng cng ng cỏc a phng o to nhõn lc ti ch . Quyt nh s 47/2001/Q-TTg ngy 4/4/2001 ca Th tng Chớnh ph v/v phờ duyt Quy hoch mng li trng i hc, cao ng giai on 2001-2010 ch ra loi hỡnh trng C cng ng bờn cnh cỏc loi hỡnh trng H khỏc : H thng trng i hc, cao ng bao gm: cỏc i hc quc gia, cỏc i hc khu vc, cỏc trng i hc trng im, cỏc hc vin, cỏc trng i hc, cỏc trng cao ng, cỏc trng i hc m v cỏc trng cao ng cng ng. Kt lun Hi ngh ln th 6 Ban chp hnh TW ng Khúa IX v/v tip tc thc hin Ngh quyt TW 2 (Khúa VIII) i vi vic phỏt trin quy mụ v 7 thc hin cụng bng xó hi trong giỏo dc nc ta nờu lờn: Cú th núi rng nc ta hin nay cha cú s bỡnh ng thc s v c hi hc tp i vi mi ngi; cũn cú chờnh lch khỏ rừ v iu kin hc tp, c s trng lp. . . s con em nụng dõn nghốo, cỏc gia ỡnh chớnh sỏch c hc cao ng, i hc cũn thp so vi t l chung trong dõn c. Tỡnh trng nờu trờn cn c khc phc trong thi gian ti nhm bo m nh hng xó hi ch ngha trong phỏt trin giỏo dc v o to. thc hin c t tng ch o ú ca ng, cn phi cú mt loi hỡnh trng mi bc i hc cú kh nng gii quyt cú hiu qu cỏc nhu cu nhõn lc thc tin ca tỡnh hỡnh KT-XH cỏc a phng. Trờn c s nhng kinh nghim phỏt trin GDH ca th gii hn na th k qua, nht l t sau Chin tranh th gii II, ngi ta thy rng , loi hỡnh trng cú u th rừ rt trong kh nng ỏp ng c yờu cu nờu trờn l trng Cao ng cng ng. Trờn thc tin, sau nhiu nm nghiờn cu c bn, c s h tr ca H Lan v Canada, Vit Nam vo cỏc nm 2001, 2002, 2003 ó ln lt xut hin 9 trng C cng ng phõn b khp c ba min Bc, Trung , Nam ; ú l cỏc trng C cng ng Hi Phũng, H Tõy, Qung Ngói, B Ra Vng Tu, Tin Giang, ng Thỏp, Tr Vinh, Vnh Long v Kiờn Giang. Tuy rng thi gian hot ng ca cỏc trng C cng ng cũn ớt, kinh nghim cha c ỳc kt y , song sc sng ca loi hỡnh trng ny ó c khng nh trờn cỏc din n khoa hc : - Vi mc tiờu m rng quy mụ phỏt trin giỏo dc i hc v cao ng, ngy 17/3/1992 B Giỏo dc v o to ó trỡnh lờn Hi ng B trng (nay l Chớnh ph) xin ch o trong vic xõy dng cỏc trng i hc v cao ng cng ng ti cỏc tnh, thnh ph. Theo ch trng ny, cỏc trng i hc, cao ng cng ng s l loi hỡnh trng (tnh hoc liờn 8 tnh- vựng) ỏp ng nhu cu thit thc v o to nhõn lc (k c o to giỏo viờn) ca cng ng ti a phng. ú l loi hỡnh trng a ngnh, o to theo nhiu chng trỡnh khỏc nhau, t dy ngh vi thi gian mt vi thỏng hoc kộo di ti 2 nm, n o to cao ng 2-3 nm. c bit theo thit k trng i hc/cao ng cng ng cũn cú th o to mt s chng trỡnh giai on I i hc to c hi cho sinh viờn cỏc a phng cú th chuyn tip v cỏc i hc ln. [101, tr 88]; - Cỏc trng i hc cng ng m rng ca cho tt c nhng ai va lm va hc siờng nng chm ch [7, tr 125]; - i mi mnh m qun lý GD theo hng a phng húa GD cn phi cú nhng ch trng, gii phỏp phỏt trin GD cho tng vựng , tng tnh cú nhng hon cnh kinh t, vn húa, xó hi riờng;... (vớ d phỏt trin mnh cỏc trng t thc, dõn lp, bỏn cụng ..., k c i hc cụng lp cng ng cho cỏc tnh vựng cú khú khn)...; khc phc s chờnh lch ngy cng xa gia cỏc vựng, cỏc tnh, huyn nhm thc hin cụng bng trong GD [147]; -Ti Din n quc t v GDH ngy 23/6/2004, lónh o B GD-T cho bit : bi toỏn quan h gia quy mụ v cht lng GDH c gii theo hng: tng bc thc hin i chỳng húa bng cỏch a dng húa trỡnh cng nh loi hỡnh, t chc o to, i ụi vi vic chun húa cht lng ca tng dng. . . C th l s tng cng cỏc i hc m v cỏc chng trỡnh giỏo dc t xa . . . Bờn cnh ú l chỳ trng phỏt trin loi trng cao ng cng ng v cỏc c s o to sau trung hc (ph thụng) ngn hn. [181]; - Ti Hi tho i mi GDH 11/2004, trong bi phỏt biu ca mỡnh , lónh o B GD&T cng ó khng nh : cỏc trng cao ng cng ng v cỏc trng C, H khỏc a phng cn cựng vi cỏc trung tõm hc tp cng ng do cỏc t chc khuyn hc thnh lp lm nũng ct trong nhim v xõy dng xó hi hc tp a phng mỡnh. [184]. 9 Nh vy v c bn , loi hỡnh trng CC ó c chp nhn v bc u c trin khai thc hin nc ta. Song, vic nghiờn cu mụ hỡnh trng CC cỏc nc v tỡm kim mt mụ hỡnh thớch hp cho Vit Nam vn cha c tin hnh mt cỏch k lng v y ; cn phi c tip tc nghiờn cu trờn c hai phng din lý lun cng nh thc tin . V mt lý lun: ó v ang t ra cỏc cõu hi nghiờn cu sau: 1) Phi chng mụ hỡnh trng CC ngy nay ó tr thnh mt gii phỏp tớch cc thc hin trit lý GDH i chỳng, ng thi l ti sn vn minh chung va mang tớnh hu th, va mang tớnh phi vt th, m tớnh nhõn vn, dõn ch ca nn GDH th gii ? 2) Trit lý, s mnh, mc tiờu v ni dung hot ng o to, nghiờn cu khoa hc cng nh nhng c trng ch yu ca mụ hỡnh trng CC ph bin hin nay l gỡ ? 3) Mụ hỡnh trng CC cú phi l gii phỏp ti u i vi s phỏt trin GDCN núi riờng v xõy dng nn GDH i chỳng núi chung i vi cỏc a phng Vit Nam ? 4) p dng mụ hỡnh trng C cng ng nh th no l thớch hp ỏp ng nhu cu phỏt trin KT-XH cỏc a phng Vit Nam ? 5) Cỏc trng H a phng cỏc tnh ca Vit Nam hin nay ang thc hin cỏc chc nng ca trng C cng ng nh th no? V mt thc tin: ó v ang t ra cỏc vn sau cn gii quyt : 1) Tớnh cht cng ng trong h thng GDQD nc ta ó tn ti nh th no trc v sau khi h thng cỏc trng CC c thit lp trong thi k i mi v hi nhp quc t ? 2) Khi ỏp dng mụ hỡnh trng CC vo mi a phng thỡ gii quyt mi quan h gia trng CC, trng CSP v cỏc c s GDCN khỏc ca a phng nh th no l ti u? Cú phi vic ỏp dng mụ hỡnh 10