Nghiên cứu đánh giá thẩm định chương trình giáo dục đại học

M U 1. Lý do chn ti Lun ỏn ny nghiờn cu ỏnh giỏ thm nh chng trỡnh giỏo dc i hc trỡnh i hc (CT), xut phỏt t yờu cu phỏt trin lý lun v thc tin nhm xut b tiờu chun v quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh CT. Tc phỏt trin nhanh ca khoa hc v cụng ngh nhng nm cui ca th k XX u th k XXI ó lm tin cho s ra i nn kinh t tri thc v hỡnh thnh mt xó hi thụng tin, lm chuyn bin cú tớnh nhy vt nn kinh t ca nhiu nc, c bit l mt s nc ụng Nam . Xu hng hi nhp ton cu hoỏ buc mi quc gia phi xõy dng li chin lc phỏt trin kinh t - xó hi ca t nc mỡnh, trong ú, chin lc phỏt trin giỏo dc v o to úng vai trũ quyt nh s phỏt trin bn vng trong bi cnh mi. t nc ta ang xõy dng nn kinh t nhiu thnh phn theo nh hng xó hi ch ngha v ang trờn ng hi nhp vi nn kinh t khu vc v th gii nờn phi cú ngun nhõn lc cht lng cao, ú l con ngi nng ng, sỏng to, cú nng lc gii quyt v kh nng thớch ng vi cỏc vn xy ra trong thc tin. Vn ang t ra cho giỏo dc (GD) Vit Nam hin nay l xõy dng mt nn GD cú tớnh thc tin v hiu qu, to bc chuyn mnh m v cht lng, nõng cao dõn trớ, o to ngun nhõn lc v bi dng nhõn ti cho t nc, a nn GD ca nc ta sm tin kp cỏc nc phỏt trin trong khu vc. Chin lc phỏt trin GD 2001-2010 cú nờu: Tin hnh i mi mnh m chng trỡnh o to theo hng a dng húa, chun húa, hin i húa, to iu kin mau chúng tip thu cú chn lc nhng chng trỡnh o to ca cỏc nc phỏt trin v khoa hc t nhiờn, k thut v cụng ngh v.v..., phự hp vi yờu cu ca t nc, phc v thit thc cho s phỏt trin kinh t - xó 1 hi núi chung, tng lnh vc, tng vựng, tng a phng núi riờng. Cỏc i hc quc gia, cỏc trng i hc trng im, cỏc ngnh o to thuc cỏc lnh vc mi nhn ca khoa hc - cụng ngh phi i u trong vic i mi mc tiờu, ni dung, chng trỡnh v phng phỏp giỏo dc. Thit k cỏc chng trỡnh chuyn tip, cỏc chng trỡnh a giai on v ỏp dng cỏc quy trỡnh o to mm do nhm tng c hi hc i hc cho mi ngi, nht l nhng ngi nụng thụn, min nỳi, vựng sõu, vựng xa. [14, tr. 29] Trc nhng yờu cu mi v cht lng sn phm o to, nh trng vi nhng ni dung, phng phỏp, hỡnh thc t chc o to, cụng tỏc kim tra - ỏnh giỏ truyn thng vn cha em li hiu qu nh mong mun. Mt khỏc CT khụng mang tớnh bt bin, nú c iu chnh thng xuyờn, liờn tc theo chu k cho phự hp vi xu th phỏt trin chung ca thi i. Mt trong nhng vn c c bit coi trng trong giỏo dc v o to l CT vi y cỏc yu t thnh phn gm mc tiờu, ni dung, hỡnh thc t chc, phng tin o to v ỏnh giỏ kt qu o to. nõng cao hn na cht lng ca cỏc CT trong cỏc trng i hc (H) trờn ton quc, B Giỏo dc v o to ó phi hp vi cỏc b, ngnh, huy ng cỏc ging viờn i hc v cỏc nh khoa hc xõy dng cỏc chng trỡnh khung GDH bao gm c cu ni dung cỏc mụn hc, thi gian o to, t l phõn b thi lng gia kin thc GD i cng v kin thc GD chuyờn nghip, gia lý thuyt v thc hnh, thc tp. Tớnh n ngy 16/4/2008, B Giỏo dc v o to ó ban hnh c 112 chng trỡnh khung GDH trỡnh H [11, tr. 21]. Cn c cỏc chng trỡnh khung, cỏc trng H cú nhim v xõy dng cỏc CT c th ca trng mỡnh. Sau khi t chc xõy dng CT xong, cỏc n v o to cn tin hnh ỏnh giỏ thm nh (bc u tiờn trong ba bc ỏnh giỏ CT: ỏnh giỏ thm nh thc hin ngay sau khi CT c xõy dng xong, ỏnh giỏ quỏ trỡnh thc hin trong 2 quỏ trỡnh thc hin CT, ỏnh giỏ tng kt thc hin khi trin khai xong mt khúa o to). ỏnh giỏ thm nh nhm tỡm ra nhng u im cng nh nhng mt cũn tn ti ca CT v t ú a ra cỏc kin ngh iu chnh CT. Hu ht cỏc trng i hc u quan tõm ti cụng tỏc ỏnh giỏ thm nh nhm hon thin CT nhng thc t hin nay, cụng tỏc ny vn cũn tn ti nhiu bt cp. - Trc tiờn, mc tiờu l mt thnh phn quan trng ca CT, nú quyt nh ni dung CT v nh hng cho ngi xõy dng CT thit k cỏc mụn hc nhng hin nay, khi ỏnh giỏ thm nh, mc tiờu cha c xem xột tt c cỏc mt kin thc, k nng, thỏi m ngi hc cú c sau khi hon thnh khoỏ hc. Hu ht cỏc CT hin nay ch nờu mt cỏch hỡnh thc v kin thc v k nng, ớt cp ti phm cht o c, li sng, lũng yờu ngh v.v... ca sinh viờn; ch xõy dng c mc tiờu chung m khụng quan tõm n mc tiờu c th v tng lnh vc, tng chuyờn ngnh nhm ỏp ng yờu cu ca xó hi. - Th hai, cỏc CT ca cỏc trng H Vit Nam hin nay v mt hỡnh thc l tip cn phỏt trin nhng thc cht phn ln c xõy dng theo cỏch tip cn ni dung vi quan nim GD l quỏ trỡnh truyn th kin thc. Theo cỏch tip cn ny kin thc truyn th cho ngi hc cng nhiu cng tt, song kin thc ca loi ngi ang tng theo cp s nhõn vỡ vy ngi hc s b quỏ ti v khụng th chuyn ti ht cỏc kin thc. - Th ba, vic ỏnh giỏ thm nh cht lng ca CT trong cỏc trng H cha cú nhng tiờu chun c th giỳp cho vic ỏnh giỏ thm nh c thng nht v chớnh xỏc. Do cha cú b tiờu chun ỏnh giỏ thm nh nờn ngi ỏnh giỏ thng ỏnh giỏ thm nh theo ý kin ch quan, theo kinh nghim cụng tỏc v CT cha c xem xột mt cỏch ton din. 3 - Th t, quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh ca mt s c s o to H cũn s si, cha khoa hc th hin s thiu quan tõm ti cht lng CT ca cỏc cp qun lý GD. Mt s trng H, c bit l trng i hc mi m thng b qua khõu ny. Vi vai trũ ht sc quan trng ca CT v nhng bt cp nờu trờn nờn vic nghiờn cu ỏnh giỏ thm nh CT, xõy dng b tiờu chun v quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh l mt cụng vic nghiờn cu ht sc cn thit nhm h tr cho cụng tỏc qun lý, nõng cao cht lng CT, gúp phn nõng cao cht lng GDH. 2. Mc ớch nghiờn cu Qua vic nghiờn cu c s lý lun v thc tin ỏnh giỏ thm nh CT tin hnh hon thin cụng tỏc ỏnh giỏ thm nh thụng qua xõy dng b tiờu chun v quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh CT nhm nõng cao cht lng cụng tỏc ỏnh giỏ thm nh CT ti cỏc c s o to H Vit Nam. 3. Khỏch th v i tng nghiờn cu Khỏch th nghiờn cu: Qun lý phỏt trin chng trỡnh giỏo dc i hc. i tng nghiờn cu: ỏnh giỏ thm nh chng trỡnh giỏo dc i hc. 4. Gi thuyt khoa hc - CT l nhõn t c bn thc hin mc tiờu GDH. ỏnh giỏ thm nh CT l khõu quan trng hng u m bo cht lng CT. Vic ỏnh giỏ thm nh CT trong cỏc c s o to H cũn nhiu hn ch, cha gúp phn nõng cao cht lng CT. - Cụng tỏc ỏnh giỏ thm nh CT s m bo tớnh khỏch quan, khoa hc v chớnh xỏc nu da trờn c s khoa hc v qun lý phỏt trin CT hin 4 i (cỏch tip cn, quy trỡnh thit k v.v) v c thc hin theo b tiờu chun, quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh CT. - B tiờu chun v quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh CT s c s dng cú hiu qu nu: b tiờu chun c xõy dng cú c s lý lun v thc tin, phn ỏnh c nhng yờu cu cht lng ca CT, m bo tớnh khoa hc, chớnh xỏc, ton din, kh thi v d s dng; quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh CT phự hp vi b tiờu chun ó ra. 5. Nhim v nghiờn cu 5.1. Nghiờn cu lý lun - Nghiờn cu lý thuyt phỏt trin CT. - Nghiờn cu c s lý lun ca vic ỏnh giỏ thm nh CT. 5.2. Kho sỏt, ỏnh giỏ thc trng - Nghiờn cu c s thc tin ca vic ỏnh giỏ thm nh CT. 5.3. Xõy dng b tiờu chun, quy trỡnh - Xõy dng b tiờu chun ỏnh giỏ thm nh CT. - Xõy dng quy trỡnh ỏnh giỏ thm nh CT. 5.4. Th nghim - Kho nghim v mc cn thit ca b tiờu chun ỏnh giỏ thm nh CT. - Th nghim ỏnh giỏ thm nh CT ngnh Hoỏ hc v hai CMH thuc Khoa Hoỏ, Trng H Khoa hc T nhiờn, H Quc gia H Ni. 6. Phng phỏp nghiờn cu 5 6.1. Nhúm cỏc phng phỏp nghiờn cu lý lun - Nghiờn cu ch th, ngh quyt ca ng, cỏc vn bn quy nh ca Nh nc, B Giỏo dc v o to cú liờn quan n ti nhm lm rừ mc cn thit ca vic ỏnh giỏ CT v tỡm hiu cỏc quan im ch o ca ng, Nh nc, B Giỏo dc v o to v cỏc vn cú liờn quan n ni dung ti. - Nghiờn cu cỏc sỏch, ti liu v bỏo cỏo khoa hc trong nc v nc ngoi cú liờn quan n ti nhm tỡm hiu tng quan v vn nghiờn cu v tỡm hiu v cỏc lnh vc cú liờn quan n ti, ng thi tỡm ra cỏc yờu cu i vi CT hin nay. - Phõn tớch, tng hp, h thng v khỏi quỏt hoỏ cỏc tri thc ch yu trong cỏc t liu liờn quan n ti. 6.2. Nhúm cỏc phng phỏp nghiờn cu thc tin - Nghiờn cu h s: Nghiờn cu h s ỏnh giỏ thm nh CT ca mt s trng H. Tỡm hiu cỏc qui nh, qui ch, tiờu chớ v quy trỡnh thm nh CT mt s trng H. - Phng vn sõu, ly ý kin chuyờn gia: Trao i vi cỏc chuyờn gia nhm tỡm hiu cỏc kt qu nghiờn cu ó cú trc õy liờn quan n ti v tỡm hiu mc tỏn thnh ca cỏc chuyờn gia v b tiờu chun ó xut. - Tham lun ti hi tho: a ra quy trỡnh v b tiờu chun ỏnh giỏ thm nh CT cựng trao i, bn lun vi cỏc nh khoa hc, cỏc nh qun lý, cỏc ging viờn v mc cn thit ca tng tiờu chun v tng tiờu chớ. - iu tra bng phiu trng cu ý kin: Vic xõy dng phiu trng cu ý kin thu thp ý kin ca cỏc chuyờn gia, cỏc nh qun lý v cỏc ging viờn v b tiờu chun ỏnh giỏ thm nh, thu hoch t cỏc ý kin úng gúp 6