Biện pháp quản lý hoạt động tự học của học sinh trường Trung học Phổ thông Bình độ tỉnh Lạng Sơn

cõu núi bt h Hc, hc na, hc mói khi ụng núi chuyn vi i hi nhng ngi Cng sn tr tui ton nc Nga nm 1921. * * * Vit Nam, ngay t khi t nc c c lp (1945) Ch tch H Chớ Minh ó khng nh tm quan trng c bit ca vic hc tp ca th h tr: Non sụng Vit Nam cú tr nờn v vang hay khụng, dõn tc Vit Nam cú c v vang sỏnh vai cỏc cng quc nm chõu c hay khụng, chớnh l nh mt phn rt ln cụng hc tp ca cỏc em... (H Chớ Minh ton tp). Cựng vi li dy ú, Ngi luụn khng nh hc tp l cn thit, hc liờn tc, hc sut i thỡ mi ỏp ng c yờu cu thc tin, mi theo kp s phỏt trin ca khoa hc cụng nghip; Ngi luụn cn dn cach hc tp... cn ly t hc lm ct [19,tr18], ngi giỏo viờn phi bit hng cho hc sinh phng phỏp t hc: Phi nõng cao v hng dn vic t hc; Khụng phi cú thy thỡ hc, thy khụng n thỡ ựa. Phi bit t ng hc tp. [ 20,tr 79] Trong thi i cụng ngh thụng tin v kinh t tri thc hin nay cú c trỡnh , nng lc lm vic con ngi bờn cnh vic c o to chun húa cn phi bit t hc, t o to thớch ng v phỏt trin trong sut cuc i. Mi con ngi cn bit nh hng cho bn thõn cỏch hc v t hc nõng cao hiu qu hc tp v hỡnh thnh kh nng t hoc, sỏng to trong hon cnh thc t. Hot ng t hc ó c cỏc nh khoa hc giỏo dc ó dy cụng nghiờn cu a ra nhng cụng trỡnh khoa hc giỳp cụng tỏc t chc dy hc, giỏo dc t nhng kt qu to ln. Vn t hc trong nhng nm gn õy ó tr thnh ti nghiờm cu ca nhiu Lun vn khoa hc giỏo dc, c cp n nhiu yu t ca hot ng t hc v cỏch thc t chc, ch o, qun lý hot ng t hc ca ngi hc; hot ng t hc ó tr thnh iu kin cn thit cho hiu qu, cht lng giỏo dc v o to. Hot ng t hc ó c cỏc nh nghiờn cu khoa hc giỏo dc 7 khng nh vai trũ quan trng trong giỏo dc v nõng cao trỡnh , nng lc con ngi. t chc thc hin quỏ trỡnh giỏo dc o to hiu qu bờn cnh vic t chc dy hc, giỏo dc chớnh khúa mt cỏch hp lý, khoa hc, cn phi xõy ng bin phỏp hu hiu t chc, ch o v qun lý hot ng t hc. mi bc hc, cp hc hot ng t hc ũi hi yờu cu v hỡnh thc t hc khỏc nhau, nhng nú u mang c trng c bn ú l iu kin giỳp ngi hc t kt qu. Vic xỏc nh bin phỏp t chc, qun lý cú hiu qu hot ng t hc cho ngi hc l rt cn thit, c bit l i vi hc sinh ph thụng cũn mang mt ý ngha quan trng, nú giỳp cho ngi hc xỏc nh c ng c, hỡnh thnh c phng phỏp, tỡm c nim tin trong hc tp; to ra kh nng ch ng, c lp, sỏng to trong hc tp v cuc sng v nh hng cho tng lai hc tp, hc tp sut i. Mt s nghiờn cu gn õy v qun lý hot ng t hc ca hc sinh, sinh viờn: Bin phỏp qun lý hot ng t hc ca sinh viờn Vin i hc m H Ni trong bc phỏt trin hin nay tỏc gi Dng Hoi Vn, nm 2009; Bin phỏp qun lý hot ng t hc ca hc sinh cỏc trng trung hc c s huyn M Lc tnh Nam nh tỏc gi o Xuõn Thnh, nm 2009; Qun lý hot ng t hc ca hc viờn ti trung tõm giỏo dc thng xuyờn tnh Vnh Phỳc ca tỏc gi Lờ Vn Tõm, nm 2009... ó ch ra nhng bin phỏp hiu qu trong qun lý hot ng t hc. 1.2. C s lý lun v Qun lý giỏo dc v Qun lý nh trng 1.2.1. Qun lý giỏo dc v cỏc chc nng qun lý trong qun lý giỏo dc 1.2.1.1. Khỏi nim Qun lý Qun lý l mt hin tng xó hi xut hin t xa xa, t khi con ngi hỡnh thnh t chc v hot ng theo nhúm. Qun lý l mt dng hot ng c thự ca con ngi. Qun lý va l khoa hc, va l ngh thut trong vic iu khin mt t chc xó hi tm v mụ v vi mụ. 8 T chc nh mt nhúm cú cu trỳc nht nh nhng con ngi cựng hot ng vỡ mt mc ớch chung no ú, m t c mc ớch ú mt con ngi riờng l khụng th no t n m cn phi cú s qun lý v cú ngi qun lý t chc hot ng v t mc ớch ca nú. Trong t chc luụn cú s phn cụng lao ng v iu hnh nhim v... luụn ũi hi phi cú s qun lý. Theo cỏc tỏc gi Nguyn Quc Chớ v Nguyn Th M Lc, Hot ng qun lý l tỏc ng cú nh hng, cú ch ớch ca ch th qun lý (ngi qun lý) n khỏch th qun lý (ngi b qun lý) trong mt t chc nhm lm cho t chc vn hnh v t c mc ớch ca t chc [10, tr. 1]. Nh vy, khỏi nim qun lý c hiu mt cỏch kinh in nht l tỏc ng ca ch th qun lý (ngi qun lý) n khỏch th qun lý (ngi b qun lý, cỏc hot ng, cỏc ngun lc v iu kin...) trong mt t chc nhm lm cho t chc vn hnh hiu qu v t c mc tiờu ca t chc. Khi tip cn theo khỏi nim qun lý theo gúc cỏc chc nng ca hot ng, ú l s xỏc nh mc tiờu, lp k hoch, t chc cụng vic v nhõn s, lónh o, ch o vic thc hin, kim tra v ụn c... Qun lý, cng nh cỏc hot ng khỏc u cú mc tiờu v cỏc chc nng riờng ca nú. 1.2.1.2. Qun lý giỏo dc Qun lý giỏo dc (QLGD) l mt loi hỡnh ca hot ng qun lý trong lnh vc giỏo dc (o to). Theo tỏc gi Trn Kim, cú 2 cp QLGD khỏc nhau, tu theo vic xỏc nh i tng qun lý. - Cp v mụ: QLGD l nhng tỏc ng t giỏc (cú ý thc, cú mc ớch, cú k hoch, cú h thng, hp quy lut) n tt c cỏc mt xớch ca h thng giỏo dc (t cp cao nht l h thng GD quc dõn, ti cỏc c s giỏo dc l nh trng) nhm thc hin cú cht lng v hiu qu mc tiờu phỏt trin giỏo dc - o to th h tr m xó hi ó t ra cho ngnh giỏo dc. Theo ú, QLGD l cỏc tỏc ng nhm huy ng, t chc, iu phi, iu chnh, giỏm 9 sỏt mt cỏch cú hiu qu cỏc ngun lc giỏo dc (nhõn lc, vt lc, ti lc) phc v cho mc tiờu phỏt trin giỏo dc v yờu cu phỏt trin KT-XH. [16, tr.10]. - Cp vi mụ: QLGD cp vi mụ (cp c s) c hiu l h thng nhng tỏc ng QL ca ch th qun lý mt c s giỏo dc n tp th giỏo viờn, cụng nhõn viờn, tp th hc sinh, cha m hc sinh v cỏc ngun lc xó hi trong v ngoi nh trng nhm thc hin cú cht lng v hiu qu mc tiờu giỏo dc ca nh trng (ca c s), nhm thc hin cỏc mc tiờu, k hoch, chng trỡnh GD-T ó c cỏc cp trờn ra. Tỏc gi Nguyn Ngc Quang nh ngha v QLGD: "L s tỏc ng cú ý thc ca ch th qun lý ti khỏch th nhm a hot ng s phm ca h thng giỏo dc t ti kt qu mong mun bng cỏch hiu qu nht" [22, tr.56]. T ú cú th hiu: Qun lớ giỏo dc l h thng nhng tỏc ng cú mc ớch, cú k hoch hp quy lut ca ch th qun lớ nhm lm cho h vn hnh theo ng li v nguyờn lớ giỏo dc ca ng, Nh nc, thc hin c cỏc tớnh cht ca trng hc xó hi ch ngha ca Vit Nam m tiờu im l quỏ trỡnh dy hc giỏo dc cho mi ngi, a h thng giỏo dc ti mc tiờu d kin, tin n trng thỏi mi v cht. 1.2.1.3. Cỏc chc nng qun lý trong qun lý giỏo dc Trong cỏc lý lun qun lý thng ch ra 4 chc nng c bn ca hot ng qun lý: K hoch húa, t chc, ch o, kim tra. - Chc nng lp k hoch: L vch ra mc tiờu, cỏc bc i v phi tỡm kim cỏc bin phỏp, cỏch thc phự hp thc hin cỏc bc i. + Bc chun b: Thu thp s liu, d bỏo tỡnh hỡnh phỏt trin kinh t xó hi cú liờn quan. R soỏt li cỏc thụng tin mụi trng, phỏc tho mc tiờu, 10 tớnh toỏn s b cỏc ngun lc, vt lc; D tho k hoch, ly ý kin úng gúp ni b v tranh th ý kin cp trờn, cỏc chuyờn gia + Bc xõy dng k hoch chớnh thc: Vch ra chng trỡnh hnh ng c th ca t chc theo thi gian c th vi mc ớch, ni dung rừ rng, phng phỏp v phng tin, hỡnh thc hot ng c th v b phn thc hin, kinh phớ; - Chc nng t chc: Tp trung v tip nhn cỏc ngun lc; Thit lp cu trỳc ca b mỏy; Xỏc lp c ch phi hp, giỏm sỏt. Sp t mt cỏch khoa hc v hp lý cỏc yu t, cụng vic, cỏc b phn, ra quy nh cho cỏc thnh viờn trong mt t chc nhm thc hin tt cỏc k hoch v t mc tiờu tng th ca t chc. - Chc nng ch o: L tỏc ng chuyn hoỏ, bin tt c nhng gỡ hoch nh, sp xp tr thnh hin thc. Cú phng thc ng viờn, khuyn khớch con ngi di quyn lm vic cú hiu qu t mc tiờu ó ra ng thi phi cú nhng bin phỏp ngn chn nhng hnh vi xu. iu chnh, sa i, thờm bt nhng tỏc nhõn cn thit, m bo cho h vn hnh ỳng hng, duy trỡ v gi vng mc tiờu ca h thng. - Chc nng kim tra, ỏnh giỏ: Thu thp thụng tin ngc t phớa b mỏy t hai mc ớch: Nm c trng thỏi hot ng, ỏnh giỏ thc trng ca b mỏy v nm c mc kh thi, hiu qu ca cỏc Quyt nh qun lý iu chnh cỏch qun lý, to cho cỏc chu k hot ng sau. Nu qun lý m khụng kim tra thỡ coi nh l khụng qun lý. Cng cú mt s nh nghiờn cu cũn ngh coi Thụng tin qun lý cng cú vai trũ nh mt chc nng c bn ca quỏ trỡnh qun lý. Yu t thụng tin luụn cú mt trong tt c cỏc giai on vi vai trũ va l iu kin, va l phng tin thc hin cỏc chc nng qun lý khỏc. 11 K hoch Kim tra Thụng tin T chc Ch o S 1.1. Quan h gia cỏc chc nng qun lý v thụng tin Quỏ trỡnh qun lý giỏo dc chớnh l thc hin cỏc chc nng qun lý trong cụng tỏc giỏo dc, thụng qua ú bng nhng bin phỏp phự hp vi lý lun khoa hc v cỏc c s thc tin, ch th qun lý tỏc ng lờn khỏch th nhm t nhng mc tiờu xỏc nh. Cỏc chc nng c bn ca qun lý trong giỏo dc cú quan h bin chng, b sung cho nhau v din ra cú tớnh chu k trong mt khong thi gian v khụng gian xỏc nh, a h vn hnh n mc tiờu ó nh trc gi l chu trỡnh qun lý (mt nm hc, hoc mt khoỏ hc...) 1.2.2. Qun lý nh trng 1.2.2.1. Khỏi nim Qun lý nh trng Nh trng (trng hc) l ni t chc, qun lớ v trc tip thc hin cỏc hot ng giỏo dc - dy hc. Qun lý nh trng chớnh l hot ng QLGD cp c s (ca mt c cu/ t chc giỏo dc). ú l s thc thi trc tip cỏc chc nng qun lý n cỏc hot ng giỏo dc - hc tp trong phm vi nh trng. 12