Phát triển đội ngũ giáo viên ở trường trung học phổ thông chuyên tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay

hon thin n hon thin hn. Trong quỏ trỡnh phỏt trin s vt, hin tng chuyn húa sang cht mi, cao hn, phc tp hn; lm cho c cu t chc, phng thc vn ng v chc nng ca s vt ngy cng hon thin hn. Do ú phỏt trin c hiu l s thay i, chuyn bin to ra cỏi mi theo hng tớch cc, tt hn [30, tr.323]. 1.1.2.2. Phỏt trin i ng giỏo viờn: Cú ngha l lm cho NGV cú s thay i s lng, c cu v cht lng NGV; thc cht l cú s thay i NGV v c lng v cht ỏp ng nhu cu va tng qui mụ va nõng cao cht lng v hiu qu giỏo dc trong giai on mi. 1.1.2.3. Bin phỏp phỏt trin i ng giỏo viờn Bin phỏp: T in ting Vit cho thy, bin phỏp l cỏch lm, cỏch gii quyt mt vn c th [28, tr.64]. Trong giỏo dc ngi ta thng quan nim bin phỏp l yu t hp thnh ca phng phỏp, ph thuc vo phng phỏp. Trong tỡnh hung s phm c th phng phỏp v bin phỏp cú th chuyn húa ln nhau. Cỏc bin phỏp c xõy dng trờn c s tớnh k tha, tớnh phự hp, tớnh kh thi, tớnh thc tin v tớnh hiu qu. Bin phỏp phỏt trin i ng giỏo viờn: Phỏt trin i ng giỏo viờn c thc hin thụng qua cỏc bin phỏp qun lý i ng giỏo viờn, cho nờn bin phỏp qun lý nhm phỏt trin i ng giỏo viờn c hiu l nhng cỏch thc c th ca cỏc nh qun lý giỏo dc tỏc ng vo i ng giỏo viờn to ra s thay i i ng giỏo viờn theo hng m bo v s lng, hp lý v c cu v chun v cht lng theo yờu cu i mi giỏo dc. 1.1.3. Qun lý, qun lý giỏo dc, qun lý nh trng 1.1.3.1. Qun lý Qun lý l mt hot ng cú t rt lõu, nh S hc Daniel A.Wren ó tng nhn xột: Qun lý cng xa c nh chớnh con ngi vy, cú ngha l hot ng qun lý xut hin gn lin vi s xut hin loi ngi. Tri qua cỏc thi k phỏt trin ca xó hi loi ngi, t nn vn minh mụng mui, n nn vn minh lỳa nc, nn vn minh cụng nghip v hin nay xó hi loi 6 ngi ang bc nn vn minh tri thc thỡ hot ng qun lý cng tr nờn ph bin v tip tc khng nh vai trũ ca mỡnh trong cỏc hot ng ca i sng con ngi. Núi n hot ng qun lý ngi ta hay nhc n ý tng sõu sc ca K.Mỏc (1818-1883): Mt ngh s v cm t mỡnh iu khin ly mỡnh, cũn mt dn nhc thỡ cn nhc trng [25]. Vy qun lý l gỡ? ó cú rt nhiu cỏch gii thớch khỏc nhau v khỏi nim ny. Theo mt s quan nim ca tỏc gi nc ngoi: F.W.Taylor (1856-1915), c coi l cha ca Thuyt qun lý khoa hc ó nh ngha: Qun lý l bit chớnh xỏc iu bn mun ngi khỏc lm v sau ú thy rng h ó hon thnh cụng vic mt cỏch tt nht v r nht [16, tr.1]. H.Fayol (1841-1925), tỏc gi ca Thuyt qun lý tng quỏt, nh ngha nh sau: Qun lý l quỏ trỡnh t n mc tiờu ca t chc bng cỏch vn dng cỏc hot ng: k hoch húa, t chc, ch o (lónh o) v kim tra [16, tr.17]. M.P.Follett (1868-1333), i din ca Thuyt quan h con ngi cho rng: Qun lý l mt quỏ trỡnh ng, liờn tc, k tip nhau ch khụng tnh ti. Bi mt vn ó c gii quyt, thỡ trong quỏ trỡnh gii quyt nú, ngi qun lý s phi ng u vi nhng vn mi ny sinh [16, tr.24]. Theo quan nim ca cỏc tỏc gi Nguyn Quc Chớ v Nguyn Th M Lc khi nghiờn cu v C s khoa hc qun lý cho rng: nh ngha hot ng qun lý c coi l kinh in nht c hiu l quỏ trỡnh tỏc ng cú ch hng, cú ch ớch ca ch th qun lý (ngi qun lý) n khỏch th (ngi b qun lý) trong mt t chc, nhm lm cho t chc vn hnh v t c mc ớch ca t chc [16, tr.1]. Hin nay hot ng qun lý c nh ngha rừ hn: Qun lý l quỏ trỡnh t n mc tiờu ca t chc bng cỏch vn dng cỏc hot ng (chc nng) k hoch húa, t chc, ch o (lónh o) v kim tra [16, tr.1]. Túm li, mc dự cú nhiu nh ngha khỏc nhau v qun lý, song khỏi nim qun lý ó c lt t qua mt s ni dung sau õy: 7 Qun lý l mt loi hot ng xó hi, luụn gn lin vi mt nhúm ngi hay mt t chc xó hi no ú. Bn cht ca hot ng qun lý, l s tỏc ng cú mc ớch ca ch th qun lý ti i tng qun lý thụng qua cỏc chc nng qun lý l k hoch húa, t chc, ch o v kim tra giỳp cho h thng n nh, thớch ng, tng trng v phỏt trin, c minh ha s 1.1 di õy. S 1.1: Mi quan h cỏc chc nng qun lý K hoch Kim tra, ỏnh giỏ Thụng tin T chc Ch o Trong ú cỏc chc nng ca qun lý cú liờn quan mt thit vi nhau, chỳng luụn c thc hin liờn tip, an xen vo nhau, phi hp v b sung cho nhau to thnh chu trỡnh qun lý. Trong chu trỡnh ny, yu t thụng tin luụn cú mt tt c cỏc giai on, nú va l iu kin, va l phng tin khụng th thiu c khi thc hin chc nng qun lý. Qun lý va c xem nh l mt khoa hc, s dng tri thc ca nhiu mụn khoa hc t nhiờn v xó hi nhõn vn khỏc nhau, vớ d nh: toỏn hc, thng kờ, kinh t, tõm lý hc, xó hi hc.v.v.v. ng thi qun lý c xem nh l mt ngh thut, do ú ũi hi cỏc nh qun lý trong quỏ trỡnh qun lý phi luụn ch ng, khộo lộo, linh hot, t chc, iu khin, hng dn mi thnh viờn trong t chc ca mỡnh cựng hng ti mc tiờu xỏc nh. 8 1.1.3.2. Qun lý giỏo dc Theo tỏc gi Nguyn Quc Chớ trong nghiờn cu v Lý lun qun lý giỏo dc quan nim: Giỏo dc l mt chc nng ca xó hi loi ngi, nh mi hot ng khỏc giỏo dc cng c qun lý trờn bỡnh din thc tin ngay t khi hot ng giỏo dc cú t chc mi hỡnh thnh, bn thõn s giỏo dc c t chc v cú mc ớch ó l mt thc tin qun lý giỏo dc sng ng [13.tr.2]. Trong t in Ting Vit, t qun lý giỏo dc c hiu nh vic thc hnh y cỏc chc nng k hoch húa, t chc, lónh o, kim tra trờn ton b cỏc hot ng giỏo dc v tt nhiờn c cỏc cu phn ti chớnh, vt cht ca cỏc hot ng ú na [28]. V ni dung qun lý giỏo dc, theo cỏch tip cn khỏch th/i tng qun lý giỏo dc, thỡ hot ng qun lý giỏo dc hng vo qun lý nh trng, giỏo viờn, c s vt cht, hc sinh, ti chớnh v quỏ trỡnh s phm. Qun lý giỏo dc vi vai trũ m bo cho h thng giỏo dc ca mi quc gia, mi a phng c vn hnh ti u, duy trỡ n nh, tng trng v phỏt trin. Cú nhiu quan im khỏc nhau trong vic QLGD, ú l: - Quan im hiu qu: Theo quan im ny QLGD phi thc hin sao cho hiu s gia u ra v u vo ca h thng giỏo dc phi t cc i. - Quan im kt qu: Quan im ny chỳ ý n vic t mc tiờu giỏo dc nhiu hn chỳ ý n hiu qu kinh t ca nú. - Quan im ỏp ng: QLGD phi hng ti vic lm cho h thng giỏo dc phc v, ỏp ng cỏc ũi hi ca s phỏt trin t nc, phỏt trin xó hi. - Quan im phự hp: QLGD phi t c mc tiờu phỏt trin giỏo dc trong iu kin bo tn v phỏt huy truyn thng, bn sc vn húa dõn tc. Vy l, v c bn hot ng qun lý giỏo dc cng ging nh mi hot ng qun lý kinh t-xó hi núi chung, song trong qun lý giỏo dc mang nhng c im c thự. S d cú s sai khỏc l do mc tiờu ca giỏo dc rt khú xỏc nh rừ rng, tng minh; sn phm ca giỏo dc l nhõn cỏch con ngi, nờn rt khú o lng, ỏnh giỏ c; trong giỏo dc 9 mi quan h khỏch hng gia nh giỏo vi hc sinh l nhng mi quan h rt c bit.v.v.v. Nhng im sai khỏc ny l c s xõy dng cỏc thit ch, cỏc chớnh sỏch phự hp cho cụng tỏc qun lý giỏo dc [13, tr.5,6]. 1.1.3.3. Qun lý nh trng Nh trng-c s giỏo dc, c coi l i tng ca hot ng qun lý giỏo dc. Vy qun lý nh trng l gỡ? Khi nghiờn cu v Giỏo dc hc, tỏc gi Phm Vit Vng cho rng: Qun lý nh trng c hiu l hot ng ca cỏc c quan qun lý nhm tp hp v t chc cỏc hot ng ca giỏo viờn, hc sinh v cỏc lc lng giỏo dc khỏc, cng nh huy ng ti a cỏc ngun lc giỏo dc nõng cao cht lng giỏo dc v o to trong nh trng [31, tr.205]. Nh vy, qun lý nh trng thc cht l qun lý quỏ trỡnh GD-T. Tham gia vo quỏ trỡnh GD-T cú rt nhiu nhõn t khỏc nhau: mc tiờu o to, ni dung o to, phng phỏp o to, i ng ngi dy, tp th ngi hc, hỡnh thc o to, iu kin o to, mụi trng o to, b mỏy o to, quy ch o to. Qun lý nh trng chớnh l qun lý nhng nhõn t ú, trong ú qun lý i ng ngi dy v tp th ngi hc c coi l trung tõm, vỡ õy l cỏc nhõn t to ng lc ca quỏ trỡnh GD-T. Cng nh cỏc hot ng qun lý khỏc, qun lý nh trng c thc hin thụng qua cỏc chc nng k hoch, t chc, ch o, kim tra. Ngoi ra ngi qun lý trng hc cn lu ý cỏc k nng gn kt cỏc chc nng ú l: cụng tỏc ra quyt nh, iu chnh v x lý phn hi thụng tin. ng thi tỏc gi ng Quc Bo khi nghiờn cu v Qun lý nh trng quan nim: Qun lý nh trng l qun lý mt thit ch va cú tớnh s phm, va cú tớnh kinh t; trong ú nh trng trung hc phi xỏc nh s mnh l o to hc sinh tr thnh ngi ln cú trỏch nhim t lp vi 3 giy thụng hnh i vo i ú l: giy thụng hnh hc vn, giy thụng hnh k thut ngh nghip v giy thụng hnh kinh doanh [11, tr.19]. 10 Vỡ th m Hờghen ó khng nh, nh trng c coi l cỏi cu ni a a tr t th gii gia ỡnh vo th gii xó hi bt i nhng ht hng khụng ỏng cú. QLGD trờn c s qun lý nh trng l mt phng hng ci tin QLGD nhm mc ớch tng cng phõn cp qun lý nh trng cho cỏc ch th qun lý bờn trong nh trng vi nhng quyn hn v trỏch nhim rng rói hn thc hin nguyờn tc gii quyt vn ti ch [13, tr.71]. 1.2. Lý lun v phỏt trin ngun nhõn lc núi chung 1.2.1. Khỏi nim ngun nhõn lc (ngun lc ngi) Theo tỏc gi Nguyn Th M Lc khi nghiờn cu v Qun lý nhõn s trong giỏo dc cho rng: Ngun nhõn lc l tng th cỏc tim nng lao ng ca mt nc hay mt a phng, tc l ngun lao ng cú k nng c chun b sn sng tham gia mt cụng vic no ú trong c cu lao ng ca xó hi [27]. Ngun nhõn lc c xỏc nh l ngun lc tim nng v vụ tn ca mi quc gia. Bờn cnh cỏc ngun ti lc, vt lc thỡ ngun nhõn lc, c bit ngun nhõn lc cú hiu bit cú trỡnh cao s ngy cng tr thnh ngun lc quan trng nht, cú ý ngha chin lc trong xó hi ngy nay, thm trớ trong th k sau. Tỏc gi ng Quc Bo khi nghiờn cu v Phỏt trin ngun nhõn lc v cỏc ch s phỏt trin con ngi, ó khng nh: Khỏi nim ngun nhõn lc ra i vo thp niờn 80, mun hn mt chỳt so vi khỏi nim vn ngi. Khỏi nim vn ngi c th hin nhõn cỏch sc lao ng trong mi con ngi, nhn mnh n giỏ tr kinh t mang li li ớch t nhõn t con ngi, vic qun lý nhõn t ny phi nhỡn vo tng quan vi vn vt cht, nh lng c hiu qu v em li li ớch ớch thc (vn sinh li). Khỏi nim ngun nhõn lc nhn mnh s cn thit ỏp ng cỏc nhu cu ton din ca con ngi, nuụi dng nhõn t ny tr thnh ng lc ch yu cho quỏ trỡnh phỏt trin [9, tr.8]. Túm li, vic lm rừ bn cht v vai trũ b sung tng h khỏi nim ngun nhõn lc v vn ngi, l c s cho cỏc nh qun lý cú nhn thc v a ra cỏc bin phỏp ỳng n vic qun lý nhõn t con ngi nhm t c s hi hũa gia 11